Κωνσταντίνος Οικονόμος ο Εξ Οικονόμων

­

Ο Κωνσταντίνος Οικονόμος είναι μία από τις εξέχουσες εκκλησιαστικές προσωπικότητες της επαρχίας Ελασσώνος. Ο επιφανής κληρικός και θεολόγος γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου του 1780 στην Τσαριτσάνη Ελασσώνος, πρωτότοκος υιός λογίου κληρικού του Κυριάκου Οικονόμου από τον οποίο διδάχθηκε και τά πρώτα του γράμματα. Τις σπουδές του συμπλήρωσε στην ακμάζουσα τότε Σχολή των Αμπελακίων όπου διδάχθηκε τά εγκύκλια μαθήματα. Σε ηλικία 21 ετών χειροτονήθηκε διάκονος και σε ηλικία 25 ετών πρεσβύτερος. Επειδή θεωρήθηκε ύποπτος συμμετοχής για την ανταρσία του παπα-Ευθυμίου Βλαχάβα εναντίον του Αλή πασά, ο Κωνσταντίνος φυλακίσθηκε ενώ μετά από λίγο αφέθηκε πάλι ελεύθερος. Λίγο αργότερα τον συναντούμε στην Μονή του Τιμίου Προδρόμου Σερρών ενώ το 1806 στην Θεσσαλονίκη. Εκεί υπηρέτησε ως έξαρχος και επίτροπος του Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης Γερασίμου ο οποίος τον καιρό εκείνο παρέμενε στην Κωνσταντινούπολη. Όταν ο Κωνσταντίνος μετέβη στην Θεσσαλονίκη, ήταν βαθύς γνώστης όχι μόνον της Ελληνικής και Λατινικής γραμματείας, της αγίας γραφής των συγγραφών και πατέρων της εκκλησίας αλλά και των κειμένων και μεταφράσεων των εβραϊκών κειμένων. Ο Κωνσταντίνος παρέμεινε στην Θεσσαλονίκη περίπου δύο χρόνια και κατά το χρονικό διάστημα της παραμονής του αγαπήθηκε από τους κατοίκους οι οποίοι τον εκτιμούσαν και σεβόταν απεριόριστα. Γι’ αυτό και λυπήθηκαν με την αποχώρησή του όταν το 1809 προσεκλήθη από τον Κούμα στην Σμύρνη για να διδάξει σε νεοσύστατον σχολή.

        Στὴ Σμύρνη ὡς διδάσκαλος καὶ ἱεροκῆρυξ γιὰ μία δεκαετία.(1809-1819), ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν ἀποχώρηση τοῦ Κούμα ὡς σχολάρχης. Ὡς καθηγητὴς ὁ Οἰκονόμος ὑπῆρξε ἐθνικὸς διδάσκαλος, πιστότατος χριστιανὸς ὀρθόδοξος μὲ γνήσιο ἑλληνικὸ φρόνημα. Μετὰ τὴν διάλυση τοῦ Φιλολογικοῦ Γυμνασίου διορίσθηκε Μέγας Οἰκονόμος τῶν Πατριαρχείων καὶ καθολικὸς ἱεροκῆρυξ τῆς Μεγάλης του Χριστοῦ Ἐκκλησίας κληθεῖς ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου Γρηγορίου ὁ ὁποῖος τιμοῦσε αὐτὸν ἰδιαζόντως. Μετὰ τὸ ξέσπασμα τῆς Ἐπαναστάσεως ὁ Οἰκονόμος κατέφυγε στὴν Ὀδησσό. Ἐκεῖ ἦταν τὸ μεγάλο στήριγμα τῶν ἑλλήνων οἱ ὁποῖοι βρισκόταν στὴν περιοχή. Στὴν Ὀδησσὸ κομίστηκε καὶ τὸ λείψανο τοῦ Πατριάρχου Γρηγορίου Ἔ΄ ὁ δὲ Κωνσταντῖνος Οἰκονόμος στὶς 19-6-1821 ἐκφώνησε τὸν περίφημο ἐπιτάφιο λόγο στὴν σορὸ τοῦ ἐθνομάρτυρος στὸν Ἱερὸ Ναὸ τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος.

 Η Οικονόμειος σχολή στην Τσαριτσάνη.

Οἱ τσάροι ἀπένειμαν σ’ αὐτὸν παράσημα καί χρηματικὲς ἀμοιβές. Κατ’ ἐπιταγὴν τοῦ τσάρου Ἀλεξάνδρου ἐκτὸς τοῦ αὐτοκρατορικοῦ παρασήμου τοῦ χορηγήθηκε ἰσόβια σύνταξη. Ἡ φήμη τοῦ Οἰκονόμου ὡς ἐξαιρέτου προσωπικότητος διεδόθη γενικῶς. Τὸ 1822 μετέβη στὴν Πετρούπολη καὶ ἐκεῖ ἀξιώθηκε ἀκροάσεως παρὰ τοῦ Αὐτοκράτορος Ἀλεξάνδρου καὶ ἡ Ἐκκλησιαστικὴ Ἀκαδημία τῆς πόλεως τὸν ἐξέλεξε ἑταῖρον της. Τὸ 1832 ὁ Οἰκονόμος ἀπεφάσισε νὰ ἐπιστρέψει στὴν πατρίδα. Κατὰ τὴν ἀναχώρησίν του ἔγινε ἀντικείμενο μεγάλων τιμῶν. Διερχόμενος ἀπὸ τὸ Βερολίνο ἔτυχε ἐξαιρετικῶν τιμῶν ἀπὸ τὸν βασιλιὰ τῆς Πρωσσίας Γουλιέλμο Γ΄ ὁ ὁποῖος ἀπένειμε σ’ αὐτὸν τὸ παράσημο τοῦ ἐρυθροῦ ἀετοῦ ἡ δὲ Ἀκαδημία τοῦ Βερολίνου τὸν ὀνόμασε ἀντεπιστέλλον μέλον αὐτῆς. Τέλος διὰ τῆς Τεργέστης ἐπέστρεψε στὴν πατρώαν γῆ τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1834 καὶ ἐγκαταστάθηκε ὁριστικὰ στὴν Ἀθήνα ὅπου ἔδρασε καὶ ἐργάστηκε ὡς ἐπιστήμων συγγραφεύς, ρήτωρ καὶ ἐν γένει ὡς ἐκκλησιαστικὸς ἀνήρ. Στὶς 8 Μαρτίου τοῦ 1857 μετὰ ἀπὸ ὀλιγοήμερη ἀσθένεια ὁ Κωνσταντῖνος Οἰκονόμος σὲ ἡλικία 77 ἐτῶν ἐκοιμήθη. Ἡ κηδεία τοῦ τελέσθηκε μεγαλοπρεπεστάτη μὲ τὴν συρροὴ ἐπισήμων καὶ λαοῦ καὶ τοῦ ἀπεδόθησαν τιμὲς ἀντιστρατήγου. Τὸ σκήνωμα τοῦ Κωνσταντίνου Οἰκονόμου ἐνταφιάσθηκε στὸν περίβολο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἀσωμάτων Πετράκη.

Ὁ Κωνσταντῖνος Οἰκονόμος ὑπῆρξε ἀπὸ τοὺς διαπρεπέστερους καὶ πολυγραφότερους Ἕλληνες συγγραφεῖς καὶ τὰ ἔργα τοῦ μποτοῦν νὰ διακτιθοῦν σὲ Ἐκκλησιαστικά, Φιλολογικὰ καὶ Λόγους. Τμῆμα τῆς διαθήκης τοῦ Οἰκονόμου διασώζεται σήμερα στὸν Ἱερὸ Ναὸ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Τσαριτσάνης, τῆς γενέτειράς του. Μεταξὺ αὐτῶν, ὅσα διασώθηκαν ἀπὸ τὴν καταστροφικὴ πυρκαϊὰ τοῦ 1985, εἶναι ἱερὲς λειψανοθῆκες τὰ ἄμφια καὶ ἄλλα λειτουργικὰ σκεύη ποὺ δωρήθηκαν ἀπὸ τὸν ἴδιο στὸν ἱερὸ Ναό. Τὰ ἱερὰ αὐτὰ ἀντικείμενα κάθε χρόνο ἐκτίθενται τὴν Κυριακή της Ὀρθοδοξίας ὅπου τελεῖται καὶ τὸ Μνημόσυνον τῆς μεγάλης αὐτῆς Ἐκκλησιαστικῆς φυσιογνωμίας τοῦ τόπου.