Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Ανατολή και Δύση !Νικολάου Βελιμίροβιτς:

Η ΔΥΣΗ ευρίσκεται στην σπασμώδη ταραχή, ενώ η ΑΝΑΤΟΛΗ στην παραίτηση και την υποταγή στο πεπρωμένο.

Η ΔΥΣΗ συνεχώς τρώγει εκ του Δένδρου της Γνώσεως και αισθάνεται ολοένα και περισσότερο την πείνα δια την γνώση, η ΑΝΑΤΟΛΗ κάθεται κάτωθεν του Δένδρου της ζωής, αλλά δεν μπορεί να φθάση εως τον καρπό.
Η ΔΥΣΗ έχει μανία δια την οργάνωση. Η ΑΝΑΤΟΛΗ έχει μανία δια τον οργανισμό.

Η ΔΥΣΗ απαύστως τακτοποιεί τα εξωτερικά πράγματα, ενώ οι εσωτερικές αξίες η μία μετά την άλλη εξαφανίζονται.
Η ΑΝΑΤΟΛΗ απαύστως καλλιεργεί τις εσωτερικές αξίες, καθώς οι εξωτερικές πίπτουν και χάνονται.
Η ΔΥΣΗ κτίζει τους τερατώδεις βαβυλώνιους πύργους, αλλ' επειδή οι πύργοι αυτοί κτίζονται από ακατέργαστη πέτρα και επειδή πάντοτε τείνουν προς μία πλευρά, ταχέως καταρρέουν, η ΑΝΑΤΟΛΗ εν ιδρώτι κατεργάζεται «πέτρα την πέτραν» και κατάφερε να κατεργασθεί τις ωραιότερες πέτρες, όμως καθόλου δεν ημπορεί να τις συναρμολόγησει σε ένα οικοδόμημα.

Στη ΔΥΣΗ καλλιεργούνται τα πράγματα και τα πράγματα λάμπουν, καθώς ο άνθρωπος ολοένα και περισσότερο εξαγριώνεται και σκεπάζεται με το σκότος.

Στην ΑΝΑΤΟΛΗ καλλιεργούνται μόνον μερικοί άνθρωποι και αυτοί λάμπουν, καθώς τα πράγματα είναι ξεχασμένα στον αγριότοπο και μεγαλώνουν εκει εντός των ζιζανίων.

Η ΔΥΣΗ πιστεύει πρωτίστως εις τα έργα του ανθρώπου, έπειτα εις τα έργα του Θεού και τελικώς στον Θεό. Η ΑΝΑΤΟΛΗ πιστεύει στον Θεό, αλλά εκμηδενίζει τα έργα του Θεού και απορρίπτει τα έργα του ανθρώπου. Δια τούτο η ΔΥΣΗ δεν έχει την ενότητα, ούτε μπορεί να φθάσει μέχρι την ενότητα, διότι η ενότητα υπάρχει μόνον εν Θεώ. Ούτως η ΑΝΑΤΟΛΗ έχει την ενότητα εσωτερική, αλλά δεν θέλει να την εφαρμόσει και στα εσωτερικά. Δια τούτο τόσον συχνά η δραστηριότητα της ΔΥΣΕΩΣ μετατρέπεται στον πόλεμο και την ειρήνη και της ΑΝΑΤΟΛΗΣ στην παραίτηση και την υποταγή στο πεπρωμένο.

Διατί όλα γίνονται έτσι διερωτάσαι, παιδί μου;
Επειδή η ΔΥΣΗ δεν μπορεί να δεχθεί τον Χριστό, και επειδή η ΑΝΑΤΟΛΗ δεν μπορεί να δεχθεί τον Ιησού.
Ή επειδή η ΔΥΣΗ ανεγνώρισε τον άνθρωπο και δεν αναγνωρίζει τον Θεό, ενώ ή ΑΝΑΤΟΛΗ ανεγνώρισε τον Θεό και δεν αναγνωρίζει τον άνθρωπο.

Δια τούτο η ΔΥΣΗ ευρίσκεται στην σπασμώδη ταραχή και η ΑΝΑΤΟΛΗ στην παραίτηση στο πεπρωμένο. Καθώς ο Ιησούς Χριστός απλώνει και τα δικά Του χέρια δια να εναγκαλιστεί σε μία αγκάλη και την ΑΝΑΤΟΛΗ και την Δύση, αλλά δεν μπορεί. Δεν μπορεί να εναγκαλιστεί την Ανατολή λόγω της νιρβάνας, ούτε την Δύση λόγω των ξιφών.

Ιδού η ΑΝΑΤΟΛΗ και η ΔΥΣΗ είναι στην ψυχή σου. Ο σπασμός και η παραίτηση είναι σπόροι στον ίδιο αγρό. Το Δένδρο της Γνώσεως και το Δένδρο της Ζωής μεγαλώνουν το ένα πλάι στο άλλο. Η ΑΝΑΤΟΛΗ και η ΔΥΣΗ συγκρούονται εις έκαστο άνθρωπο. Και δεν σημαίνουν την συγκατοίκηση, αλλά τη σύγκρουση. Εάν η ΑΝΑΤΟΛΗ και η ΔΥΣΗ σήμαιναν την συγκατοίκηση και όχι την σύγκρουση, στον άνθρωπο θα βασίλευε η ειρήνη, ως και στον κόσμο, τότε εις την θέση της σπασμώδους ταραχής και της παραιτήσεως στο πεπρωμένο θα ήσαν άλλες δυνάμεις, θετικές και ήπιες,

Γνώρισε το Δένδρο της Ζωής και θα θεραπευθείς από τις ασθένειες τόσον της Δύσεως όσον της ΑΝΑΤΟΛΗΣ.
Και θα γίνεις υγιής και πλήρης άνθρωπος. Ένας υγιής και πλήρης άνθρωπος είναι αισιόδοξος.
Τότε η δραστηριότητα και η πίστη —τα αντίθετα των εν λόγω ασθενειών— θα ανθίσουν στο σκουπιδότοπο της σπασμώδους ταραχής και της παραιτήσεως στο πεπρωμένο.

(Εκ του βιβλίου του άγιου επισκόπου Νικολάου Βελιμίροβιτς:
«Οι στοχασμοί περί τον καλόν και τον κακόν»,
Μετάφραση από τα σερβικά Μ. Βέσκοδ)